Odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej jest podstawowym środkiem ochrony prawnej, z którego ma prawo skorzystać wykonawca uważający, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego doszło do nieprawidłowości. Treść sformułowanych przez niego zarzutów tak naprawdę wyznacza bieg całej procedury, gdyż KIO nie może orzekać w kwestiach, które nie zostały zaskarżone. Co więc warto wiedzieć o przebiegu postępowania odwoławczego w zamówieniach publicznych?

Kiedy można złożyć odwołanie do KIO?

Zgodnie z art. 513 Prawa zamówień publicznych odwołanie do KIO można złożyć na:

• niezgodną z przepisami ustawy czynność zamawiającego, podjętą w postępowaniu o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy ramowej, dynamicznym systemie zakupów, systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie, w tym na projektowane postanowienie umowy;
• zaniechanie czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia, o zawarcie umowy ramowej, dynamicznym systemie zakupów, systemie kwalifikowania wykonawców lub konkursie, do której zamawiający był obowiązany na podstawie ustawy;
• zaniechanie przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia lub zorganizowania konkursu na podstawie ustawy, mimo że zamawiający był do tego obowiązany.

Innymi słowy, ujmując problem nieco kolokwialnie, można powiedzieć, że każdy wykonawca może zaskarżyć do KIO to, co zrobił zamawiający, to czego nie zrobił, a jego zdaniem powinien był zrobić oraz to, że udzielił zamówienia bez zastosowania Prawa zamówień publicznych, choć – znowu zdaniem wykonawcy – miał taki obowiązek.

Jak złożyć odwołanie do KIO?

Odwołanie składa się do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w terminie ustalonym przez ustawodawcę. Jego dokładna długość zależy od rodzaju postępowania prowadzonego przez zamawiającego oraz od jego wartości i wynosi 5, 10, 15, 30 dni, miesiąca albo sześciu miesięcy liczonych przeważnie od podjęcia spornej czynności lub „dowiedzenia się” o zaniechaniu zamawiającego.

Odwołanie należy złożyć za pośrednictwem specjalnego formularza dedykowanego właśnie tej czynności. Link do niego znajduje się na stronie Urzędu Zamówień Publicznych, który obsługuje – z administracyjnego punktu widzenia – pracę KIO. Formularz wykorzystuje skrzynkę ePUAP.

Konstrukcja odwołania do KIO

Obok zachowania odpowiedniego dla danej sprawy terminu na wniesienie odwołania oraz wykorzystania w tym celu wskazanej powyżej ścieżki komunikacji z Izbą jest efektywne skonstruowanie samego odwołania. Jeżeli wykonawca nie napisze tego dokumentu dobrze, jego szanse na wygraną przed KIO są niewielkie. Obok typowo technicznych informacji, jakie trzeba zawrzeć odwołaniu – czyli np. wskazania danych zamawiającego oraz skarżącego oraz numeru postepowania – kluczową kwestią pozostaje sformułowanie zarzutów oraz żądania co do sposobu rozstrzygnięcia odwołania oraz ich kompleksowe uzasadnienie.

Natomiast zamawiający przygotowując się do postępowania odwoławczego musi bardzo dokładnie zapoznać się z jego treścią. Jeżeli zamawiający dojdzie do przekonania, że faktycznie w procedurze popełniono błędy, które zarzuca wykonawca może uznać jego odwołanie. W praktyce oznacza to wykonanie tego, czego zażądał odwojowujący się wykonawca. Jeżeli natomiast zamawiający nie zgadza się ze stawianymi mu zarzutami, musi przygotować się do obrony swoich decyzji przed KIO.

Kiedy KIO odrzuca odwołanie?

KIO rozpoznając odwołanie może je uwzględnić albo oddalić. Pierwsze rozwiązanie oznacza przychylenie się do argumentów wykonawcy, który złożył odwołanie, drugie zaś stwierdzenie, że zarzuty okazały się niezasadne. Decyzje te można „połączyć”, uwzględniając odwołanie w części, a w pozostałej części je oddalając.

Poza tym Izba może odrzucić odwołanie, a więc w ogóle nie rozpoznawać merytorycznie przedstawionych przez wykonawcę zarzutów. Odrzucenie to możliwe jest, gdy:

• w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy;
• odwołanie zostało wniesione przez podmiot nieuprawniony;
• odwołanie zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie;
• odwołujący powołuje się wyłącznie na te same okoliczności, które były przedmiotem rozstrzygnięcia przez Izbę w sprawie innego odwołania, dotyczącego tego samego postępowania wniesionego przez tego samego odwołującego;
• odwołanie dotyczy czynności, którą zamawiający wykonał zgodnie z treścią wyroku Izby lub sądu lub, w przypadku uwzględnienia zarzutów przedstawionych w odwołaniu, którą wykonał zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu;
• odwołujący nie przekazał zamawiającemu odpowiednio odwołania albo jego kopii.

Warto w tym kontekście podkreślić, że postępowanie przed KIO jest mocno sformalizowane. Nawet z pozoru drobny błąd może zakończyć się porażką, dlatego od momentu wniesienia odwołania do czasu zakończenia procedury przez Krajową Izbę trzeba uważnie pilnować wszystkich formalności.